Als kind hield ik al van havermout. ‘s Morgens een beker havermoutpap en ik had weer een hele ochtend energie. Onlangs had mijn vader bij het opruimen van de zolder onze papbekers teruggevonden. Mijn zussen en ik hadden ieder een eigen kleur. Nostalgie van zeker vijftig jaar oud. Natuurlijk smaakte die uit mijn beker het lekkerst en die smaakherinnering zit nog steeds in mij. Zij het dat ik hem toen met een schepje suiker en echte melk kreeg voorgeschoteld. Toen al een zoetekauw. De suiker en de melk zijn inmiddels uit mijn dagelijkse recept verdwenen maar de havermout blijft de basis. Zo ontwikkelt smaak en kennis ook met de jaren.
Haver: een oer Hollands graan
Nieuwsgierig geworden, wil ik nu best weten waarom haver zo populair is en waarom het goed past in een gezond voedingspatroon. En hoe haver verbouwd en verwerkt wordt. Nederland was van oudsher eeuwenlang een land waar veel granen zoals haver, gerst, rogge en tarwe werden verbouwd. Maar mede door de industrie en grootschaligheid komt het graan nu meestal uit (oost-)Europese landen. Spijtig genoeg ontstond hier een monocultuur en verschraling van de bodem. Gelukkig kan het ook anders en zijn biologische boeren in Nederland weer meer granen gaan telen die passen in een gezonde kringlooplandbouw. Zij telen vaak oude soorten zoals spelt en rogge en natuurlijk ook haver.
Haver en vruchtwisseling
In de biologische landbouw speelt vruchtwisseling een essentiële rol. Vruchtwisseling, dat wil zeggen, elk jaar een ander gewas telen op een akker, houdt de bodem gezond en weerbaar tegen ziektes en plagen. In de biologische landbouw komt daarom een zelfde teelt pas na 6 of 7 jaren terug op hetzelfde perceel. In de gangbare landbouw is dit vaak slechts 1 of 2 jaar. Deze monocultuur put de bodem eenzijdig uit. Voor een gezond ecosysteem en een grotere biodiversiteit is het daarom belangrijk granen te verbouwen volgens het ritme van de vruchtwisseling. Door de toenemende vraag naar biologische haver groeit ook de teelt in Nederland. Dat maakt ons minder afhankelijkheid van import en verkleint onze ecologische voetafdruk.
De enige Nederlandse producent van biologische havermout
In Heeswijk-Dinther staat de graanpletterij van Meesters van de Halm. Hier worden biologische granen verwerkt tot vlokken, muesli’s en granola’s. Omdat haver nog op kleine schaal verbouwd wordt zijn zij ook de enige producent van Nederlandse biologische havermout, waar het hele proces – van pletten tot verpakken – onder één dak plaatsvindt.
Glutenvrije biologische haver van Nederlandse bodem
Hoewel haver van nature geen gluten bevat, kan het in de praktijk ‘besmet’ worden met granen uit naburige percelen of bij het oogsten; wanneer oogst- en verwerkingsmachines niet goed zijn schoongemaakt. Samen met partners heeft Meesters van De Halm een glutenvrije haverketen opgezet. Door strenge controles en procedures kunnen ze op deze manier garanderen dat de haver uit deze keten glutenvrij is.
Van korrel tot havermout
Het verwerken van haver begint met drogen, pellen en schonen om onzuiverheden zoals onkruidzaden of steentjes te verwijderen. Vervolgens worden de haverkorrels geplet (voor havervlokken) of in stukjes gesneden en daarna geplet (voor havermout). Een laatste hittebehandeling zorgt ervoor dat de enzymactiviteit stopt zodat het product langer houdbaar is tot ongeveer één jaar. Dit proces geeft ook een licht geroosterde smaak aan de geplette vlokken.
Waarom is haver zo gezond?
Haver staat bekend om haar gezonde eigenschappen, zoals beta-glucanen die helpen het cholesterol te verlagen. Daarnaast verteert haver langzaam, waardoor suikers geleidelijk in het bloed komen en de bloedsuikerspiegel stabiel blijft. Biologische volkoren haverproducten bevatten alles van de haverkorrel en zijn ongeraffineerd. Uiteraard geteeld en verwerkt zonder chemische middelen.
Haver bevat ook olie met 80% onverzadigde vetzuren, wat goed is voor je hart en bloedvaten. Bovendien zit haver boordevol vezels, die vocht opnemen en zorgen voor een lang aanhoudend vol gevoel. Een kom havermout in de ochtend geeft je dus urenlang energie!
Luxe overnight oats voor een lazy zondagmorgen
Onlangs verbleven wij een nachtje in Rotterdam. Op pad voor een lekker ontbijt ontdekten wij Kopi Soesoe; een leuk, fris en sfeervol ontbijttentje dat gelijk vrolijk stemt. Het was er gezellig druk en het rook er naar geurige koffie, toast en gebak. Van de kaart bestelde ik de overnight oats met warm fruit.
Ik was aangenaam verrast! Zo lekker! Voor mij een goede reden om eens los te komen van mijn traditionele havermoutpaprecept. Misschien niet het originele recept van Kopi Soesoe, maar met de ingrediënten op de menukaart werd mijn creativiteit al aangewakkerd.
Inmiddels heb ik de overnight oats al een paar keer gemaakt, met steeds een ander soort (warm) fruit. En het leuke is dat ik nu al een nieuwe smaakherinnering heb gecreëerd naar die fijne zonnige zondagochtend in dat ontbijttentje in Rotterdam.
Ook maken?
Dit heb je nodig (voor één persoon):
- 60 a 70g havermout (meesters van de Halm)
- 1tl kurkuma
- 1tl kaneel
- 4 kardemom peulen
- mespuntje merg (zwarte zaadjes) pure vanille
- mespuntje gemberpoeder
- speltmelk (van Lima, mijn favoriet) of andere granendrank, melk of water.
- handje wilde zwarte bosbes (Natural Cool, uit de diepvries)
- seizoensfruit naar keuze, waar je van houdt
- handje geroosterde hazelnoten (Altalanga)
De avond vooraf:
Verwijder de vliesjes van de kardemom en maak de zaadjes fijn met een vijzel. Meng deze vervolgens met alle specerijen door de havermout in een klein pannetje en giet het water (of gekozen granendrank) erover zodat de havermout net onder staat. Afdekken en een nacht in de koelkast laten staan.
Zondagochtend:
Snij het fruit naar keuze en hak de hazelnoten grof. Warm het pannetje havermoutpap op tot net tegen de kook. Goed roeren en voeg eventueel wat extra vocht toe.
Zet in een ander pannetje de diepvries zwarte bosbessen op. Die zijn ook heel snel warm.
Serveer een mooi bord havermoutpap deluxe met in het midden hier bovenop het fruit, de warme bessensaus en de geroosterde hazelnoten. Ik ben benieuwd of dit ontbijt jouw zondagochtend ook iets bijzonders brengt.
Geniet ervan!
Céline
bron: Meesters van de Halm. Ook voor meer lekkere recepten
